بهجه‌الشعرا و رویکردی نو در تذکره‌نگاری دورة قاجار (با معرفی حدیقه‌الشعرا)

نویسندگان

  • راضیه به آبادی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
  • عباس نیکبخت استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
  • مریم شعبانزاده دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده مقاله:

تذکره‌های فارسی از منابع اصلی تاریخ ادبیات است. نهضت تذکره‌نویسی فارسی در دورة قاجار و در آستانة مشروطه شتاب بیشتری گرفت؛ درون‌مایة انتقاد مانند انواع دیگر نثر به جریان تذکره‌نویسی این دوره وارد شد و در شکل تذکره‌های نقیضه‌ای و طنز نمود یافت. نظیره‌هایی نیز برای این آثار انتقادی ـ مطایبه‌ای نوشته شد. یکی از مقلدین این رویکرد جدید، محمدکاظم تبریزی ملقب به اسرارعلی‌شاه است. او به تقلید از یخچالیة مذهب و با انتقاد از سطحی‌نگری و بی‌تدبیری عوام، گزینشی از یادداشت‌های خود را فراهم کرد و آن را با قلم هجو و مزاح و حکایات عجیب و افسانه‌های غریب آراست. او این اثر را بهجه‌الشعرا و رموز نجبا نامید. نویسنده این تذکره‌ را از اشعار سست و بی‌ارزش و هجوی و لفاظی را گرد آورد و بی‌قید‌و‌شرط این اشعار و سرایندگان آنها را ستود؛ البته نویسنده در نوشتن این اثر انگیزه‌ای ویژه داشت که از نظر پژوهشگران به دور مانده است! آشکار‌نشدن هدف این نوشتار، مخالفت‌ها و داوری‌هایی را نسبت به این اثر و نویسندة آن درپی داشته است. در این پژوهش، تذکرة بهجه‌الشعرای اسرارعلی‌شاه و انگیزة نوشتن آن بررسی می‌شود؛ همچنین با معرفی تذکرة حدیقه‌الشعرای اسرار و بررسیارتباط آن با بهجه‌الشعرا، هدف نگارش بهجه‌الشعرا، یعنی رویکرد انتقادی و مطایبه‌ای آن روشن‌تر می‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

مدارس زرتشتیان در دورة قاجار

زرتشتیان، از اقلیت‌های دینی ایران، تا اواسط دورة قاجاریه مثل اغلب ساکنان ایران از داشتن سواد و مدرسه محروم بودند. آموزش و پرورش در میان زرتشتیان بیش‌تر آموزش مسائل دینی را شامل می‌شد. شکل‌گیری مدارس جدید از زمان ورود نخستین فرستادة پارسیان، «مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا»، عملی شد، او توانست در مدت حضورش در ایران مدارسی را برای کودکان زرتشتی تأسیس کند. بعد از او هم دیگر فرستادگان پارسی ازجمله کیخسر...

متن کامل

مرام و مسلک لوطیان در دورة قاجار

مقالة حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دورة قاجار می‏پردازد. لوطی‌گری بخشی از زنجیره‌ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می‌شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می‏یابد. هر‌چند این نمود خارجی نیز در دوره‏هایی تحول و توسعه می‌یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می‏شود و در سدة حاضر با ارجاع به متون مارکسیستی به لمپن‏ها تغییر شکل می‏دهد. برداشت‏های متفاوت و گاه معارض از اصطلاح...

متن کامل

Parallel Inverse Halftoning by Look-Up Table (LUT) Partitioning

ةـصلاخلا : جا تحت زجت ة قيرط س كعلا ىفص نلا نو لل ثحبلا لود ج ة ئ ي طعتو ل قأ باسح تاوطخ ى لإ ي ةد يج جئا تن . دحاو ثحب لودج ة قيرطلا مدختستو اً يُ َّ زخ نُ ، طقف ةءار قلل ةر آاذ ىف و نو للا فيفختل مي ق ى لع لودجلا ىو تحي باسحلا ةقباس ) ىدامرلا ىوتسملا ( ىسكعلا ىفصنلا نوللا تايلمعل . ة يزاوتم باسح ة قيرط حر تقي ثحبلا اذ هو لإ زاجن ىفصنلا نوللا سكعلا ي ، جتب كلذو ىلإ درفنملا ثحبلا لودج ةئز نم ددع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 2

صفحات  81- 95

تاریخ انتشار 2018-06-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023